‘Humor is het leukst als niet iedereen er om kan lachen.’
door Dieter van den Bergh
Zijn vorige show zorgde voor opschudding. Toch wil de tegendraadse cabaretier Micha Wertheim liever ontroeren dan shockeren. Zo ook in zijn derde programma ‘Micha Wertheim Voor de Grap’, vol waanzinnige logica.
Op je Wikipedia-pagina staat 'Wertheim sloot zijn studie af met een doctoraalscriptie over Frans Kafka onder de titel ‘Wunsch, Indianer zu werden: een onderzoek naar de betekenis van het reismotief in het werk en leven van Kafka’. Is Kafka een absurdistisch inspiratiebron?
“Ik weet echt niet wie die informatie op Wikipedia gezet heeft. Maar het is wel interessant om te merken hoeveel journalisten er over beginnen. Blijkbaar is dat hoe mensen zich op een interview voorbereiden. Even Wikipedia lezen. Ik heb tot mijn tiende alle boeken van Pinkeltje gelezen, maar dat staat niet op Wikipedia. Zowel meneer Dick Laan als Kafka zullen ongetwijfeld ooit invloed op mij hebben gehad. Maar dat is al zo lang geleden. Wat niet weg neemt dat het iedereen natuurlijk vrij staat om mij met Kafka te vergelijken.”
‘Micha Wertheim voor Beginners’ had als uitgangspunt je vermeende arrogantie...
“Mijn eerste theaterprogramma was een parodie op een heel slechte cabaretvoorstelling. Omdat niemand mij nog kende kon ik toen doen alsof ik een totaal over het paard getilde cabaretier was met een ongelooflijk bord voor z’n kop. Het leuke was dat sommige mensen in het publiek niet doorhadden dat het een grap was. ‘Micha Wertheim Voor de Grap’ is hoop ik echt anders. Al zullen er altijd nog mensen zijn die mij maar niets vinden. Ik vind dat op zich helemaal geen probleem. Sterker nog, humor is volgens mij het leukst als niet iedereen er om kan lachen. De slappe lach had je op school ook altijd alleen met een paar mensen, en nooit met de hele klas tegelijk.”
‘Micha Wertheim: dat is toch dat pedante, recalcitrante mannetje met die genadeloos harde grappen?’ Dat is een beetje het beeld dat heerst.
“Dat beeld bestaat geloof ik vooral bij mensen die mij nog nooit hebben zien optreden. Persoonlijk hou ik er van om geraakt te worden als ik naar het theater ga. Theater is wat mij betreft een contactsport. Dus als het mij lukt mijn publiek te raken ben ik blij. Maar het blijft cabaret. De bedoeling is dat er gelachen wordt. Vorig jaar zond de VARA een optreden van mij uit waarin ik een half uur uit eigen ervaring vertelde over wat er gebeurt als je te horen krijgt dat je kanker hebt. Er zijn mensen die dat naar vinden. Die liever niet hebben dat je daar over praat. Die boos opstaan en weglopen.”
Veel mensen denken bij jou aan dat incident in Roermond begin vorig jaar, waarbij een groot deel van het publiek de zaal verliet omdat je een gehandicapte bezoeker zou hebben geschoffeerd. Stoort je dat?
“Het is nooit de bedoeling dat een grap verkeerd begrepen wordt. Maar het is een risico dat je neemt als grappenmaker. In mijn vorige programma zat een stukje waarin ik gehandicapten verweet dat ze zich niet wilden aanpassen aan onze cultuur, waarna ik suggereerde dat ze maar terug moesten naar hun eigen land als het ze hier niet beviel. Door een samenloop van omstandigheden dachten een aantal mensen die avond dat ik er echt zo over denk. Ik vond alle aandacht eerlijk gezegd een beetje overdreven. Als er nu in ieder theater waar ik kwam rellen waren uitgebroken, dan was ik wel aan mijzelf gaan twijfelen. Maar alle andere voorstellingen verliepen heel aangenaam. Die hele rel bevestigde voor mij wel het beeld dat er weinig voor nodig is om in een mediarel terecht te komen. Daar probeer ik in mijn nieuwe programma wel wat over te zeggen omdat die mediarelletjes volgens mij niet geheel ongevaarlijk zijn.”
Hoe vaak moet je wat daar gebeurde nog uitleggen?
“Ongeveer even vaak als ik moet antwoorden op de vraag of ik geïnspireerd ben door Kafka.”
Welke Nederlands cabaretiers zie je zelf graag?
“Zo veel. Van Hans Teeuwen, Theo Maassen en Marc-Marie Huijbregts heb ik veel geleerd. Kees Torn en Katinka Polderman zie ik graag aan het werk. Daniël Arends vind ik onweerstaanbaarder grappig. Maar als ik een tip zou mogen geven dan is het de Belgische zanger en cabaretier Roy Aernouts. Die zouden meer mensen echt moeten gaan zien.”
‘Micha Wertheim Voor de Grap’, 17 oktober, De Kring Roosendaal, 23 oktober De Bussel Oosterhout.
