(uit BN/De Stem)
‘Voor je het weet heb je weer iemand gekwetst’
De nieuwe, spraakmakende cabaretshow van Van Houts en De Ket heeft een kijkwijzer: ‘Kan mensen keihard kwetsen’.
door Dieter van den Bergh
‘Ik weet niet wat jullie beogen, maar het was alleen maar geschreeuw, gevloek en gegooi.’ Aldus een reactie in het gastenboek van een bezoekster die voortijdig de zaal verliet. “Is dat echt, schrijft iemand dat?”, zegt Tom de Ket oprecht verbaasd. “Dat moet tijdens de sketch ‘Gevloek en Getier’ geweest zijn. Een parodie. Satire. Mensen vangen iets op, luisteren niet meer en lopen weg. Jammer, maar ik kan echt niet instaan voor de intelligentie van het publiek.”
Dat er mensen de zaal uitlopen, tijdens de voorstelling, is geen onbekend gegeven voor De Ket (50), ‘de kale’ in Van Houts en De Ket. Het Amsterdamse cabaretduo zoekt constant de grenzen van het betamelijke op. Haar voorstellingen zijn provocerend, pijnlijk en venijnig, maar vooral ook erg hilarisch en grappig. Bij de nieuwe voorstelling ‘Achterlijker dan dwars’ ontstond de controverse al bij het affiche, waarop beide heren, met de rug naar de kijker toe, naakt poseren. “Toevallig zo ontstaan”, vertelt De Ket. “Eerst hadden we nog een broekje aan, maar zonder broekje werkte het toch beter. De rugnummers vormen onze geboortedatum, 58, het nummer dat je altijd zult dragen. Kwetsbaar toch? En ja, iedere attentiewaarde is natuurlijk ook meegenomen.”
Zoals alle acht eerdere Van Houts en De Ket-voorstellingen handelt ‘Achterlijker dan dwars’ over ‘de waanzin van de Nederlander’. Als theaterantropologen bestuderen de twee cabaretiers het Hollandse ras. Goedgelovigheid (tegen beter weten in) is dit keer het leidmotief. De Ket: “De onuitroeibare behoefte van de mens om voor de gek gehouden te worden. Eenderde van de mensheid gelooft dat de aarde in zes dagen is geschapen. Waarschijnlijk eenzelfde aantal gelooft in de idioterie van Uri Geller. Of kijk naar de kredietcrisis. Gedreven door hebzucht is iedereen er ingetuind. We geloofden dat de bomen tot in de hemel reikten. En nu voelen we ons bedrogen. De crisisellende is een heel dankbaar gegeven voor ons. Een van de succesnummers is een kliniek waar financiële adviseurs kunnen afkicken van hun praktijken.”
‘Achterlijker dan dwars’ is voorzien van een kijkwijzer: ‘Dit programma bevat waarschijnlijk schokkende beelden en we gaan bepaalde bevolkingsgroepen keihard kwetsen.’ “Nederlanders hebben zo’n lange tenen tegenwoordig. Voor je het weet, kwets je iemand. We houden rolstoelsessies met ene ‘Micha’ [naar cabaretier Micha Wertheim die commotie veroorzaakte na een ‘gehandicaptengrap’, red]. ‘Micha’ heeft spierdystrofie, heel ernstig. De gehandicapten zelf vinden het geweldig, maar voor je het weet slaan de stoppen door bij het niet-gehandicapte publiek. Die scène gaat over hypocrisie. Er is op televisie een ontwikkeling gaande waarbij het leed van anderen, bijvoorbeeld gehandicapten, wordt uitgebuit. Een nieuw soort leedvermaak onder het mom van goedbedoeldheid. Maar het gaat over een heel ander belang, het is pure uitbuiting.”
“Of we doorslaan in cynisme? Nee, we zijn helemaal niet cynisch. Wel hard en confronterend. Als je cynisch bent, kan het je allemaal geen reet schelen. Het kan ons héél véél schelen. We zijn eigenlijk enorme moralisten. Geëngageerd ook. We zijn niet kwaad, maar maken ons juist vrolijk over de waanzin van alledag. Er zit veel troost in de voorstelling: mensen herkennen hun leed. Let wel, we heffen geen vingertje op, het gaat ook over onszelf. Wij zijn ook maar gewoon twee van de vele gekken in dit land. Ook wij zaten tot aan onze nek in onbegrijpelijke producten als investeringshypotheken, pensioenfondsen en koersplannen. En nu is alles verdampt. We zijn er ingetrapt en moeten nu met de billen bloot.”
Van Houts en De Ket, ‘Achterlijk dan dwars’, 7 april, Chassé Theater Breda, 20.30u, 21 april Theater De Bussel Oosterhout, 20.15u, 12 mei, De Kring Roosendaal, 20.15u. www.vanhoutsendeket.nl
