(uit BN/De Stem)
‘De tragische lach is de mooiste’
Brabantse ‘gevoelscabaretier’ bouwt voorstelling om ernstig zieke vader.
door Dieter van den Bergh
Het grote (Brabantse) publiek kent hem van het taboedoorbrekende ‘Olifantendoders’ op Omroep Brabant. Nee, het populaire tv-programma komt niet meer terug op de buis, zegt Leon van der Zanden (1977). “De taboes zijn op.” Maar de Helmonder, woonachtig in Eindhoven, is bovenal cabaretier. ‘Cola’, met tekstbijdragen van Jeroen van Koningsbrugge, is zijn vijfde theaterprogramma.
Tussen zijn vorige voorstelling (‘Leòn’) en ‘Cola’ zat een sabbatical. Ter bezinning en ter creatieve inspiratie liep Van der Zanden, naar eigen zeggen een ‘gevoelscabaretier’, een deel van de Santiago-route. Ook bezocht hij Lourdes en reisde naar Afrika. “Ik wilde even écht leven. Weg van thuis, de foyer, de theaterzaal, de sportschool, mijn normale wereldje.”
Van der Zanden was al langer spiritueel ingesteld. Hij heeft al jaren een eigen sensei (een karatemeester alias mental coach) en een energetisch begeleider, ‘voor het goed aanvoelen van een zaal’.
Maar tijdens zijn sabbatical werd ook zijn vader ernstig ziek; longkanker. “Ik kon niet anders dan er iets mee in mijn voorstelling doen, ik zat en zit er zo vol van.” Mijn moeder, een karakteristiek Afrikaans vrouwtje, komt al veel voor in mijn werk, mijn vader, een rustige denker, was niet zo spannend voor het theater. Maar wél toen-ie ziek werd. Ik zag hem aftakelen, mijn held, die het gevecht van zijn leven levert. In zijn hoofd. Mijn vader leefde tot aan zijn ziekte in zijn hoofd. Hij heeft onlangs nog een studie filosofie afgerond in Tilburg, maar als je niet meer kan lopen of ademen helpen Kant en Nietzsche niet meer.”
In ‘Cola’ krijgt zijn ‘wegvallende vader’ een prominente rol. Maar het is zeker geen treurnis troef, zegt Van der Zanden. “Het gaat om de lach, het heet cabaret en is geen drama.” Al heeft die lach deze keer meer lagen. “Deze lach komt voort uit tragiek, onder andere de kanker van mijn vader. De tragische lach is de mooiste lach die er is. Als je ergens niet mee om kunt gaan, kun je er het beste harde grappen over maken. En als je daarna weer gewoon over neuken gaat praten, dan voel je pas echt hoe schrijnend leven soms is.”
Leon van der Zanden met Cola, onder andere 9 april Kloosterhof Hoogerheide, 17 april CC van Gogh Zundert, 23 april De Schattelijn Geertruidenberg, 19 en 20 juni Chassé Breda. www.leonvanderzanden.nl
