(BN/De Stem, 26 november 2009)
Hij stond een seizoen lang in musical Cabaret, maar is nu weer terug bij zijn eigen ‘decadente’ glamourcabaret. dEBUT heet de nieuwe ‘personality show’ van ‘Nederduitser’ Sven Ratzke, die inmiddels tien jaar op de bühne staat.
Wie een blik werpt op zijn speellijst - één langgerekt lint van oktober tot maart - krijgt bijna medelijden met Sven Ratzke. “Helemaal niet nodig hoor”, relativeert de zanger/cabaretier. “Vroeger verzon ik er optredens bij, het konden er nooit genoeg zijn. Zoveel mogelijk optreden is altijd mijn droom geweest.”
Ratzke, zelfverklaard ‘showjunk’, kan de komende tijd volop aan de bak met zijn nieuwe show dEBUT. Een Duitse pianist en bassist vergezellen hem. De Nederduitser is een buitenbeentje in de cabaretwereld. Met zijn grotendeels Duitstalige vaudeville-cabaret - een mix van jazz, pop, chanson, show en cabaret - wil hij het nachtleven van Berlijn - de gouden jaren 20 - laten herleven. De variétéwereld waarin zijn Berlijnse voorouders nog actief waren. Als ‘een mix van Marlene Dietrich en Ramses Shaffy’, zo wordt de androgyne verschijning omschreven, of als ‘homme fatale’ en ‘mannelijke diva’. Tijdens een voorstelling kan hij transformeren van drama queen tot macho-showster. Het gaat van burlesk naar bizar, van sentimenteel naar gruwelijk, van kitsch naar haute culture. Dit allemaal onder invloed van artiesten als Marianne Faithfull, Francoise Hardy, David Bowie, Tiger Lillies, Lou Reed, Prince en Falco. Falco, die ‘foute’ Oostenrijkse rockster? “Ja. Misschien heeft hij in Nederland een wat cheapy bijsmaak, maar het is wel iemand die helemaal is opgegaan in de kunstfiguur die hij op het podium was. Daar hou ik van.”
De titel van zijn nieuwe voorstelling is voor meerdere uitleg vatbaar. “Ik ben tien jaar bezig. Toch zijn er nog steeds mensen die vragen: ‘Ben je nou nog steeds niet doorgebroken?’ Voor hen is de cynische titel dEBUT. ‘Hier ben ik dan, met mijn debuut’.”
Van de andere kant voelt het bijna alsof hij debuteert. “Ik heb een seizoen in de musical Cabaret gestaan, en heb deze zomer met een big band op de Parade gespeeld. Ik moest weer een beetje opnieuw beginnen met cabaret.”
dEBUT is een ‘personality show’, zo staat er op het affiche. “Iedereen denkt dan meteen aan artiesten als Tineke Schouten of Karin Bloemen, maar dat is de compleet verkeerde associatie. Je moet eerder richting Bette Midler denken, maar dan nóg hilarischer. Ik geef me meer bloot, reis langs gebeurtenissen uit mijn leven.” Lachend: “Al zijn ze soms maar half waar.”
Als zoon van een (jong gestorven) Nederlandse vader en een Duitse moeder groeide Sven Ratzke op in een hippieklooster in de Ooijpolder, bij Nijmegen. Volgens zijn biografie werd hij in 1977 geboren in een sportwagen vlakbij de Duitse grens. “Bijna waar”, zegt Ratzke. Met een mysterieus lachje: “Meer zeg ik niet. Dat hoor je misschien nog in de voorstelling.”
Het theater lonkte al vroeg. Op zijn zestiende lokte hij publiek de tenten in op theaterfestival Boulevard of Broken Dreams in Den Bosch, vier jaar later begon hij zijn professionele carrière op datzelfde festival met chansons uit Fassbinder-films en van Kurt Weill: Lieder von Huren und armen Mädchen. In 2003 kreeg hij een eigen spiegeltent op De Boulevard, sindsdien speelt hij op de grote theaterfestivals en in theaters in binnen - en buitenland. Maar vooral in Nederland en in Duitsland, waar hij in september een belangrijke kleinkunstonderscheiding kreeg. ‘Grenzmensch’ Ratzke pendelt momenteel tussen zijn favoriete steden Amsterdam en Berlijn.
De shows in Nederland en Duitsland zijn behoorlijk verschillend, vertelt hij. En niet alleen omdat hij in Duitsland in het Nederlands zingt en in Nederland in het Duits. “Het Duitse publiek is conservatiever. Hier zijn alle humor- en taboegrenzen doorbroken, dat is in Duitsland nog lang niet aan de orde. Dus moet ik soms oppassen; als het publiek zich na vijf minuten tegen je keert omdat je te grof bent, tsja, daar heb ik ook niet veel aan.” Ook op het gebied van seks moet hij bij de oosterburen wat voorzichtiger zijn. “Ik doe een sketch rond Tiroler seksfilms, in het porno-Duits van de jaren zeventig. In Duitsland vinden ze dat niet zo grappig. Maar zing ik over ‘neuken in de keuken’ dan liggen ze dubbel. Ja, het is een typisch volkje, die Duitsers.”
Het publiek heeft niet altijd door dat hij soms best grof is, denkt Ratzke. “Theo Maassen kwam na afloop van een show een keer na me toe: ‘Ik vind dat jij heel grof bent’, zei hij, ‘maar je brengt het zo charmant, zo in die Berlijnse sfeer, dat het niet opvalt’. Dat klopt helemaal.”
Ook de ironie van zijn teksten ontgaat zijn publiek wel eens. In Deutsches Sexappeal bejubelt hij de übersexy Duitsers, met hun ‘Lederhosen und gutes Fleisch’. “Ze zien het als een lied voor het goede doel; ‘zie nou wel, wij Duitsers kunnen best sexy zijn’. [lachend] Helemaal aan het einde van het lied denken ze pas, hé, misschien heeft hij het toch iets anders bedoeld.”
dEBUT van Sven Ratzke, 26 november De Maag Bergen op Zoom, 28 november Schouwburg Tilburg, 9 december Chassé Theater Breda.
