of klik hieronder
Een soort van Geert
Niet zelden joeg hij publiek de zaal uit met meedogenloos geëngageerd cabaret, André Manuel (1966) uit het Twentse Diepenheim. In zijn 12e voorstelling Leve de Man van de SVP speelt hij in op de onderbuik van Nederland. Snoeihard en ongecensureerd.
door Dieter van den Bergh
Eerst het laatste nieuws: Diepenheim heeft elf miljoen uitgetrokken voor een kunstencentrum. Gefeliciteerd!
“Ja, dankjewel! Diepenheim is het laatste dorp dat als Asterix en Obelix hevig verzet blijft bieden tegen de culturele kaalslag van hogerhand. Er worden overal bibliotheken en muziekscholen gesloten. Ik vind het tamelijk eigenaardig om kinderen de schuld te geven van onze economische crisis.”
Die elf miljoen had ook anders besteed kunnen worden: heel Diepenheim had 420 jaar gratis bier kunnen drinken, zoals je al berekende. Moeten we maar subsidies blijven geven, ook aan onbegrijpelijke kunst?
“Juist aan onbegrijpelijk kunst. Kunstenaars die lastig werk maken, moeten kunnen pionieren, daar hebben andere kunstenaars later profijt van. Straks krijgen alleen commerciële initiatieven die volop publiek trekken geld. Da’s de omgekeerde wereld.”
In Leve de man van de SVP speel je Jan Kwakman, ‘een hele zieke geest in een gezond lichaam’. Wie is Jan Kwakman?
“Een voormalige kokkelvisser uit Almelo. Omdat hij daar niks ving, verhuisde hij naar Volendam. Hij is leider van de SVP, dat staat voor ‘Soort van Pim’, en in die hoedanigheid de Nieuwe Leider van dit land.”
Het had ook de SVG kunnen zijn,‘Soort van Geert’.
“Kwakman is deels op Wilders geïnspireerd ja, zeker bepaalde rare uitspraken. Maar ik heb hem na Fortuyn al bedacht. Ik hoorde iemand zeggen: ‘wat we nodig hebben in dit landje is een soort van Pim’. Ik dacht meteen: dat is eigenlijk ook wel zo! We zitten immers al zo lang zonder Grote Leider. Nee, voldaan achterover leunen in zijn cel is er niet bij voor Volkert van der Graaf. Het is hem niet gelukt het populisme een halt toe te roepen. Sterker nog, het tiert weliger dan ooit.”
Wel een mooie tijd voor geëngageerd cabaret.
“Je hoort mij niet klagen. Als ik s ‘ochtends wakker word, stel hè, dat ik een keer ‘s ochtends wakker word, dan dienen de onderwerpen zich meteen met bosjes aan.”
Van de andere kant: 1.500.000 Wildersfans can’t be wrong.
“Er leven al veel langer latente gevoelens van onrust. Nu is er iemand opgestaan die de gevoelens aanwakkert en er electoraal van profiteert. Wat Wilders wil, kan vaak helemaal niet, het is tegen internationale verdragen in. Ik geloof ook niets van dat punt van dreigende islamisering, of het gevaar voor een Eurabia. Nederlanders zijn veel te liberaal om zich te laten overlopen. Het is eerder andersom: de moslims die komen, zullen steeds verder afdwalen van hun geloof en steeds meer integreren. Natuurlijk zijn er problemen, maar die gaan wel weg, dat heeft tijd nodig. Straks zijn we allemaal weer één. Net als in het liberale New York. Die stad heeft er ook enorm voor moeten vechten.”
Op een van je vorige shows, over zinloos geweld, kwamen neonazi’s af. Die hadden het niet helemaal goed begrepen. Komt er nu ook publiek dat je satire niet vat?
“Dat valt wel mee, want is het zo over the top. Ik krijg soms wel mailtjes van mensen die lid willen worden van de SVP, omdat ze de standpunten zo goed vinden. Maar zo gek als bij de Tegenpartij van Koot en Bie, die op een virtuele zetel stonden, is het niet. Als ik echt politieke macht zou krijgen, zou ik trouwens snel ophouden.”
Jan Kwakman heeft een beveiliger. Wordt hij bedreigd?
“Nee, dat is de beveiliging om de drugsinvoer naar Volendam niet te verstoren.”
Heb je zelf wel eens te maken met bedreigingen?
“Weinig. Ik krijg wel eens een mailtje, maar daar kan ik tegen. Dat hoort erbij als je stevige politieke satire maakt. Ik heb wel een keer serieus getwijfeld of ik door moest gaan. Dat was nadat Theo van Gogh werd vermoord. Kon je nog wel zeggen wat je dacht? Ja, dat kon, heb ik toen voor mezelf besloten.”
En nu?
“Ja, dat kan, al wordt er vaak wel heel fel gereageerd als je kritiek hebt op Wilders. Beetje vreemd, hij valt zelf alles af. Hij kan slecht incasseren. Dat gedoe om die cartoon op Joop.nl bijvoorbeeld. Hij was ranzig en slecht, okay, maar eerder ging hij wel met man en macht achter de cartoons van die Nekschot staan, die minstens even ranzig zijn. Dat is wat je noemt met twee maten meten.”
Iets heel anders: je was in Oss en Roosendaal niet meer welkom. Roosendaal staat gewoon weer in je agenda, hoe zit dat?
“Dat is bijgelegd.”
Je noemde Roosendalers ooit ‘het foutste publiek van Nederland’. Je zei: ‘Daar is dus 80 procent van de bevolking fout geweest tijdens de oorlog. 80 procent! En het maakt niet uit welke oorlog’ en ‘Roosendaal is een pisvlek op de kaart! En het publiek draagt er na afloop in de foyer dezelfde kleding als tijdens de voorstelling. Stelletje smeerkezen’.
“Ja, maar dat schreef ik pas nadat ik er niet meer terug mocht komen. Ik liep daar ooit na afloop van de voorstelling in hetzelfde kloffie de foyer in. Dat was dus not done volgens de directeur. Die sketch over Roosendaal werd vervolgens ook weer niet helemaal goed begrepen. Bij deze wil ik dat even uitleggen: lieve mensen in Roosendaal, het is allemaal satire, allemaal!”
André Manuel, ‘Leve de man van de SVP’, 18 maart De Nobelaer Etten-Leur, 25 maart De Schattelijn Geertruidenberg, 20 mei Chassé Breda, 27 mei De Kring Roosendaal.
www.jankwakman.nl
