Je moet 'je matties nooit nakke' en 'kondneuken is gezond', zo leren we uit Sex drugs appeltaart & 400 andere teksten op Tilburgse muren van Jeroen Ketelaars. Een jaar lang verzamelde de Tilburgse rechtenstudent en medewerker van het Schoordijkinstituut graffititeksten.
Voor Jeroen Ketelaars is het een paradijsje, de H. Berkvensstraat op de Besterd. Op de muren van de paadjes tussen de rijtjeshuizen vond hij verschillende 'pareltjes'. Neem 'Kut is kut zei de boer. En naaide z'n varken. Groetjes Kevin!' en 'Dave ik ben nu thuis dus bel maar bij me aan xxx Mandy' of 'alle wijven zijn stink hoeren'.
Okay, in volksbuurten vind je er misschien wat meer, zegt Jeroen Ketelaars (Udenhout 1977), maar muurteksten komen overal in Tilburg voor, ook in de Reeshof of de Blaak. Ruim een jaar lang schuimde de deeltijd rechtenstudent, parttime medewerker van het Schoordijkinstituut en freelance publicist (in onder meer Brabants Dagblad) de straten van Tilburg af op zoek naar graffititeksten. Zijn verzameling is samengevat in Sex drugs appeltaart & 400 andere teksten op Tilburgse muren, uitgegeven bij de nieuwe Tilburgse uitgeverij Code X, een initiatief van vormgever Hans Lodewijkx en columnist/schrijver Ed Schilders.
Ketelaars werd geïnspireerd door de Amerikaanse taalkundige Allen Walker Read, die in de jaren twintig 'toiletteksten' verzamelde. "Graffiti is van alle tijden", zegt Ketelaars. Zo is in zijn boek te lezen dat in 79 na Christus in Pompeji al teksten werden gevonden, zoals Hic ego puellas multas futui, vrij vertaald 'hier neukte ik vele meisjes'.
"Mensen hebben de behoefte iets van zichzelf achter te laten, iets te markeren of hun mening te uiten", denkt Ketelaars. In Sex drugs appeltaart verdeelde hij de gevonden teksten in 37 thematische hoofdstukken: van racistische teksten ('Lonsdale is the kanker vetste!') tot antiracistische ('opzouten kut rasist'), van vredelievende ('Je matties nooit nakke! Onthou deze zin!') tot maatschappijkritische ('geen mens is illegaal') en Tilburgse ('Broekhoven 4 Life').
"Graffiti zit tussen gesproken en geschreven taal in", zegt de rechtenstudent. "Het is vluchtig, het staat er vaak maar even, maar het is ongelooflijk puur." De grofheid, de schrijffouten, de humor, dat maakt het leuk, vindt hij, maar ook de liefde waarmee iets opgeschreven is. Sommige muurteksten ontroeren. Neem deze, gerangschikt onder het kopje Stenen Liefdesbrieven: 'Adje khou van jou/en dat zal ik altij blijven doen/waar ik ook ben maar dit is het beste zo/ik kan het niet meer aan/voortaan iedere dag gezeik/sorry khou van je.'
Ketelaars: "Je weet dat de tekstschrijfster weet dat Adje daar vandaag of morgen langs komt en haar tekst zal lezen. Dat vind ik mooi." Ook erg mooi én actueel vindt Ketelaars de tekst 'Somie Home' [huis van een Somaliër], op een afvalcontainer, met daaronder 'Qjat te koop hier, 5 € per bosje'. Of 'power to the poeple' en 'Tjeuke is in kont geneukt', met 'Tjeuke' doorgestreept. "Ik zie het voor me dat Tjeuke zijn naam is komen doorstrepen. Of misschien wel zijn moeder; 'wa zeggen ze nou toch over ons Tjeuke?'.
Het boek van Ketelaars kreeg een juichende 'recensie' in de NRC-rubriek Woordhoek van taalhistoricus Ewoud Sanders. 'Ik zou wat blij zijn met een verzameling van de teksten die bijvoorbeeld in de zeventiende of achttiende eeuw de muren van Amsterdam ontsierden', schreef Sanders. Dit sluit precies aan bij zijn belangrijkste motief, zegt Ketelaars. "Ik heb een inkijkje willen geven in de jongeren- en straatcultuur van nu. Welke onderwerpen leven, welke woorden.
Ik denk dat het een waardevol tijdsdocument is. Mensen die over honderd jaar willen weten wat er in Tilburg op de muren stond, die moeten dit boek erbij kunnen pakken." Net na het uitkomen van Sex drugs appeltaart stond zijn verzameldrift even op een laag pitje - bang dat hij was om prachtige teksten tegen te komen - maar inmiddels heeft Ketelaars de draad weer opgepakt. "Het mooiste zou zijn als ik over pakweg vijf jaar deel twee kan maken. Je moet zoiets wel blijven bijhouden."
Ketelaars bladert door zijn opschrijfboekje. Onlangs heeft hij nog twee interessante teksten gevonden: 'een hele curieuze' in de Jan Aartestraat: 'Doing sexy while thinking about pop art' en eentje op het Wagnerplein: 'soas, drugs & Alzheimer'. "Een juweeltje", glundert hij. (Dieter van den Bergh)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten