7 november 2006 - “Vandaag wéér een pittig onderwerp. Een uitvinding van de mens, God, en waarom de mensen God hebben uitgevonden. God is een beetje uitgelopen, eigenlijk zouden we het vandaag over serendipity hebben, maar hier in Tilburg kunnen we toch niet zomaar aan God voorbij gaan? Hebben jullie al wel gegeten al? We wachten nog even op professor Verdaasdonk, die wil er ook graag bij zijn. Zullen we ondertussen de boel een beetje schots en scheef zetten, en drank laten aanrukken?”
door Dieter van den Bergh
God is leuk, maar je moet er eigenlijk wel iets te drinken bij hebben. Welkom bij ‘Wetenschap is geen kunst maar wel cultuur’, de gastcursus van absurdistisch alleskunner Wim T. Schippers. Ongeveer veertig studenten van de faculteiten Communicatie en Cultuur, Wijsbegeerte en Theologie en Religiewetenschappen hebben zich ingeschreven voor de collegereeks. Vandaag is iets meer dan de helft komen opdagen. Terwijl we wachten op ‘fan’ professor Verdaasdonk haalt Schippers zijn plastic zakken van de Athenaeum-boekhandel leeg met het collegemateriaal van vandaag, waaronder een dvd met een aflevering van ‘Flogiston’ en een boek met scènes uit ‘De Fred Haché Show’.
“Okay, zijn er gelovigen in de zaal? Het is niet de bedoeling mensen te kwetsen. God is nogal heikel terrein en ik ben gewend om grapjes over Hem te maken. Denk dat ie dat ook wel zou kunnen hebben, als ie zou bestaan, maar sinds de Verlichting weten we gelukkig beter.” God en geloof zijn stokpaardjes van Schippers, de motieven worden geïllustreerd met een warrig essay over Schippers’ jeugd in een fijn-christelijk Gronings gezin in Bussum, met een hoofdrol voor zijn vader die een fanatiek bekeerling werd. “Ik kwam al vroeg in een isolement terecht, want ik was er op m’n achtste al af. Dat we drie keer per dag moesten bidden voor iemand die voor onze zonde was gestorven, iemand die zich tweeduizend jaar geleden voor ons aan het kruis had laten timmeren, nadat hij eerst gemarteld was, nee, daar kon ik toen al niet bij. Je neemt alles van je ouders aan, ik ben er juist tegenin gegaan.”
Ook al bestaat Hij niet, God is wel fun, zo zien we in een aflevering uit 2002 van ‘Flogiston’, de luchtige wetenschappelijke talkshow van de VPRO, door Schippers onovertroffen komisch en chaotisch gepresenteerd. Deze keer te gast biologen en filosofen, waaronder Ronald Plasterk en Herman Philipse. Continue onderbroken door Schippers keuvelen ze over onderwerpen als godsbeleving en het al dan niet bestaan van godsbewijzen. Schippers kijkt geamuseerd mee naar het scherm waarop hij levensgroot te zien is, kan nog steeds lachen om zijn eigen grappen en valt zichzelf indien nodig in de reden. Tijdens het muzikale intermezzo, de ‘Matheus Passion’, draagt Schippers zijn gedicht ‘Iets’ (O, sof der Godheid) voor, een aanklacht tegen ‘ietsisme’. “Ik stoor me altijd als mensen zeggen; ‘er moet toch iets zijn, anders is het zo kaal’.”
Dan is het tijd voor Fred Haché. Een scène uit 1974. De ‘bekende beroemdheid’ die dit keer te gast is ‘Bij Fred Haché op de canapé’ is niemand minder dan God zelf. Schippers: “Sprak half Nederland schande van. Kon toen echt nog niet, nu gelukkig wel.” “En als Mohammed of Allah op die bank zou zitten?’ oppert een studente. “Ja, dat is misschien anders”, zegt Schippers, die er verder niet op in gaat. Wel volgt een vurig pleidooi voor verdraagzaamheid. “Ik vind geloof prima, kennelijk is er tijdens de evolutie bij de diersoort mens tegen beter weten in die behoefte ontstaan. Ik vind het best, zodra je daar maar niet teveel mensen mee lastig valt. Niet-gelovigen zijn géén zielige mensen.”
“Voordat jullie ijsvrij krijgen wil ik jullie opzadelen met een paar vragen. ‘God is een toezichthouder die alles wat je doet controleert. Is dat niet een beetje raar?’ ‘Is godsdienst misschien het gevolg van gebrekkig mentaal functioneren?’ ‘Waarom geloven mensen liever in vliegende schotels dan in astrofysica?’ Zo, hopelijk gaan jullie nu een beetje duizelig naar huis. Nogmaals, ik wil niemand van enig geloof afbrengen, maar denk hier thuis maar ’s over na.”
Uit een steekproefje onder studenten blijkt dat de colleges van Schippers gewaardeerd worden. “Interessante stof tot nadenken, en een keer wat anders dan een regulier college’, zegt Mascha Boon (29, Tekst en Communicatie). “De ene keer leuker dan de andere keer, maar steeds boeiend,” vindt Pauline Jonkers (54, Cultuur & Letteren), die de ‘homo universalis’ Schippers al vanaf de jaren zeventig bewondert. Schippers is een boeiend persoon, vindt ook Dick van Lisdonk (27, Bedrijfscommunicatie en Digitale Media), óók als hoogleraar. “Je leert misschien geen concrete vaardigheden, maar wel op een andere manier nadenken over dingen. Hij laat je in zijn hoofd ronddwalen met al die warrige kronkels. Heel interessant. Ik had mezelf voorgenomen: als het leuk is blijf ik hangen. En het ís leuk.”
Geen opmerkingen:
Een reactie posten